Waarom zou ik leren reanimeren? Stapsgewijze handleiding om een superheld te worden
Plotselinge hartstilstand is de derde belangrijkste doodsoorzaak in Europa en treft jaarlijks één op de 1.000 mensen. In Nederland krijgen per jaar ca. 17.000 mensen een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Wanneer een hartstilstand optreedt, telt elke seconde. Deze ontmoedigende statistieken herinneren ons eraan hoe belangrijk het is om de wereld veiliger te maken en waar mogelijk bij te dragen. Maar wat kunnen wij doen? De eerste stap is begrijpen wat een hartstilstand precies is.
Hartaanval versus hartstilstand
Het is begrijpelijk als je denkt dat een hartaanval en een hartstilstand hetzelfde zijn. In het dagelijks leven worden deze termen vaak door elkaar gebruikt, maar er is een belangrijk verschil.
Een hartaanval ontstaat wanneer de bloedtoevoer naar een deel van het hart wordt geblokkeerd, wat schade aan de hartspier veroorzaakt. Het hart blijft kloppen, maar niet optimaal. Bij een hartstilstand stopt het hart volledig, waardoor de bloedtoevoer naar het hele lichaam abrupt wordt afgesneden. Zonder doorbloeding falen organen snel. Daarom is het cruciaal om direct met reanimatie te starten. Een hartaanval kan leiden tot een hartstilstand, maar ze vragen om verschillende noodreacties.
Wat is CPR?
Cardiopulmonale reanimatie (CPR) is een levensreddende techniek die iedereen kan leren. Wanneer het hart stopt met kloppen, helpt CPR om de bloed- en zuurstoftoevoer naar vitale organen te behouden. Het gaat meestal om het uitvoeren van borstcompressies om een kunstmatige bloedsomloop te creëren, soms aangevuld met beademingen, afhankelijk van de situatie zoals deze bijvoorbeeld voor de hulpverlener veilig is. Deze techniek overbrugt de tijd totdat medische professionals geavanceerde zorg kunnen bieden.
Het belang van snelle actie door omstanders werd bevestigd in een studie door het European Registry of Cardiac Arrest (EuReCa). Deze analyse van meer dan 37.000 gevallen toonde aan dat de overlevingskansen meer dan verdubbelen als omstanders direct starten met reanimeren – van 4,3% naar 9,1% (Maurer et al., 2024). In Nederland reanimeren omstanders het slachtoffer in ruim 75% van de gevallen, nog voor de komst van de ambulance. Mede hierdoor is de overlevingskans bij een hartstilstand gemiddeld 23%.
Train om een reanimatie-superheld te worden
Uit onderzoek blijkt dat mensen met reanimatietraining 3,4 keer meer geneigd zijn om in noodgevallen te handelen dan mensen zonder training (Oliveira et al., 2024). Het leren van deze vaardigheid maakt van jou een held in spe.
We noemen ze superhelden omdat ze buitengewone vaardigheden hebben. Ze kunnen iemands bloedstroom en zuurstoftoevoer op gang houden wanneer diens hart stopt. In tegenstelling tot fictieve helden die hun krachten toevallig verkrijgen, kiezen reanimatiehelden er bewust voor om deze verantwoordelijkheid te dragen. Ze zijn overal: als leraar, collega of buur. Ook jij kunt je bij hen aansluiten. Hier is hoe:
- Vind een trainingslocatie
Zoek een geaccrediteerde aanbieder van reanimatietraining bij jou in de buurt, zoals het Rode Kruis of lokale hulpdiensten. Meestal duren deze cursussen maar een paar uur – een kleine investering voor een levensreddende vaardigheid.
- Bouw je vaardigheden op
1. Tijdens de training leer je essentiële vaardigheden, zoals:
2. Het veilig beoordelen van een noodsituatie.
3. Het uitvoeren van correcte borstcompressies.
4. Het geven van beademingen (indien nodig).
5. Het gebruik van een Automatische Externe Defibrillator (AED).
6. Het plaatsen van een slachtoffer in een stabiele zijligging. - Oefen regelmatig
Zoals elke superheld moet je oefenen om je technieken te verfijnen. De meeste cursussen bieden hands-on training met oefenpoppen om je spiergeheugen en vertrouwen te ontwikkelen.
- Fris je kennis op
Houd je vaardigheden op peil door elke twee jaar een opfriscursus te volgen. Zo blijf je op de hoogte van de laatste richtlijnen.
- Deel je kennis
Echte superhelden inspireren anderen. Moedig vrienden en familie aan om ook een training te volgen. Zo bouw je samen een netwerk van levensredders op.
- Wees voorbereid
Sla belangrijke noodnummers op, ken de locaties van AED’s in jouw omgeving en blijf alert. Je weet nooit wanneer je in actie moet komen.
Onthoud: je hebt geen cape nodig om een held te zijn. Soms is een beetje kennis en de moed om te handelen al genoeg.
Conclusie
Elk jaar eist een hartstilstand duizenden levens in Europa, maar onmiddellijke reanimatie kan iemands overlevingskansen meer dan verdubbelen. Slechts een paar uur training bereidt je voor om beslissend te handelen in de cruciale momenten voordat de hulpdiensten arriveren. Het vermijden van dit onderwerp maakt de kans niet kleiner dat je ermee te maken krijgt. Zoek vandaag nog een reanimatiecursus bij jou in de buurt – het kan de belangrijkste vaardigheid zijn die je ooit zult leren.
Bronvermelding
Maurer, H., Masterson, S., Tjelmeland, I. B. M., Strömsöe, A., Ortiz, F. R., Gräsner, J.-T., & Wnent, J. (2024). EuReCa – The European Registry of Cardiac Arrest and the related studies. Resuscitation Plus, 19, Article 100666. https://doi.org/10.1016/j.resplu.2024.100666.
Oliveira, N. C., Oliveira, H., Silva, T. L. C., Boné, M., & Bonito, J. (2024). The role of bystander CPR in out-of-hospital cardiac arrest: What the evidence tells us. Hellenic Journal of Cardiology. https://doi.org/10.1016/j.hjc.2024.09.002.